Kunnen we samen een keurmerk maken voor impactrapportages?

Leren van ISO: hoe we impactrapporten beter en duidelijker maken

door Adriaan Pals

Steeds meer organisaties willen laten zien wat hun maatschappelijke impact is. Gemeenten willen vergelijkbare rapportages. Fondsen zoeken naar benchmarks. Dat is een mooie ontwikkeling. Er wordt ook steeds vaker nagedacht over hoe we die rapportages beter kunnen maken, bijvoorbeeld met standaarden en vaste afspraken.

Toch werkt elke sociale onderneming op hun eigen manier. Er zijn verschillen in doelgroepen, activiteiten en resultaten. Daarom geloof ik dat we niet alles in vaste metingen moeten gieten, maar vooral duidelijke afspraken moeten maken over hoe een impactrapport wordt opgebouwd.

Impact meten is geen spreadsheetwedstrijd. Het moet geen doel op zich worden. Het is, net als kwaliteit, een hulpmiddel om jezelf jaarlijks uit te dagen. Impactmeten verdient een norm.

Wat kunnen we leren van ISO?

ISO-certificaten werken al jaren met dit idee. Een bedrijf mag zelf bepalen hoe het processen inricht, maar moet laten zien dat het op een zorgvuldige en duidelijke manier werkt. Niet het eindresultaat centraal, maar het systeem erachter: hoe borg je kwaliteit? Hoe betrek je stakeholders? Hoe stel je jezelf bij?

Een impactrapportage zou niet moeten worden afgerekend op het aantal positieve uitkomsten, maar op de mate waarin een organisatie:

• helder is over haar doelgroep en reikwijdte,
• transparant is over keuzes, aannames en meetinstrumenten,
• reflecteert op wat wél en wat níet werkt,
• laat zien wat ze met die inzichten doet.

Zo wordt impactrapporteren geen doel op zich, maar een hulpmiddel om te leren en te groeien.

Een eerste idee: beoordelingskader

Bij Servates werken we aan een beoordelingskader dat kan helpen bij het opstellen van impactrapportages. Dit kan bijvoorbeeld bestaan uit:

• uitleg over je doelgroep en de reikwijdte van je werk,
• welke keuzes je hebt gemaakt en waarom,
• hoe je stakeholders hebt betrokken,
• wat je theorie en aanpak was,
• welke inzichten en verbeterpunten uit je rapport komen,
• of je concrete plannen hebt om te verbeteren.

Het gaat niet om perfectie. Want de perfecte wereld is voor iedereen anders. De essentie is het kunnen uitleggen waarom je meet wat je meet. En maak ruimte om ook de moeilijke lessen te delen, niet alleen de successen. Het gaat om openheid, transparantie en het delen van je leerproces.

Van meting naar gesprek

Impact begint niet bij meten, maar bij het gesprek. Over waarden, aannames, systemen en mensen. Het mooiste wat een impactmeting kan opleveren is niet een cijfer, maar een nieuw inzicht.

Een goede impactrapportage creëert binnen je bedrijf ook een criticaster. Iemand die durft te zeggen: “maar dit laten we nu niet zien”, of: “wat zegt dit cijfer eigenlijk écht?”

Zo’n cultuur van reflectie verdient een keurmerk. Geen vinklijstje, maar een procesnorm. Geen one size fits all, maar een stevige onderlegger. Net als ISO.

Oproep: samen verder bouwen

Wat als we als sector sociaal ondernemen samen een keurmerk maken? Een afspraak over hoe een impactrapport moet worden opgebouwd, zodat het altijd eerlijk, duidelijk en bruikbaar is.

Ik hoor graag je visie, aanvullingen en kritiek. Ik praat er graag over verder.

Meer weten of demo aanvragen?

Wil je weten wat Servates kan betekenen voor de sociale organisatie waar jij werkzaam bent? Neem dan contact met ons op. Onze medewerkers staan je graag te woord!